مراحل صادرات کالا؛ قدم‌به‌قدم از تولید تا تحویل در کشور مقصد
صادرات، یکی از سودآورترین فعالیت‌های تجاری است که می‌تواند کسب‌وکارها را وارد بازارهای جهانی کند و ارزآوری قابل‌توجهی ایجاد کند. اما برای موفقیت در تجارت بین‌الملل، لازم است که صادرکننده با مراحل صادرات کالا به‌طور کامل آشنا باشد. رعایت دقیق این مراحل باعث کاهش ریسک، افزایش سرعت فرآیند و جلوگیری از هزینه‌های اضافی می‌شود. در این مقاله، تمام مراحل صادرات از تولید تا تحویل کالا به خریدار در کشور مقصد را بررسی می‌کنیم.
۱. انتخاب محصول مناسب و بررسی بازار هدف
اولین گام در مراحل صادرات کالا انتخاب محصولی است که قابلیت رقابت در بازار جهانی داشته باشد.
برای انتخاب محصول باید عوامل زیر را تحلیل کنید:
میزان تقاضای جهانی
قیمت رقابتی
هزینه تولید و بسته‌بندی
استانداردها و قوانین کشور هدف
پس از انتخاب محصول، تحلیل بازار هدف اهمیت زیادی دارد. این تحلیل شامل بررسی رقبا، کانال‌های توزیع، قیمت مصرف‌کننده، تعرفه‌ها و شرایط واردات می‌شود.
۲. تعیین قیمت صادراتی و استراتژی فروش
قیمت‌گذاری صادراتی با قیمت داخلی متفاوت است.
در این مرحله باید هزینه‌های زیر را محاسبه کنید:
هزینه تولید
بسته‌بندی بین‌المللی
حمل داخلی
هزینه‌های گمرکی
حمل بین‌المللی
کمیسیون‌ها یا پورسانت‌ها
در نهایت باید یک قیمت رقابتی و سودآور تعیین کنید. داشتن استراتژی فروش و روش‌های پرداخت (نقدی، اعتباری، LC و…) نیز بخش مهمی از این مرحله است.
۳. یافتن خریدار معتبر و مذاکره تجاری
یافتن خریدار از طریق نمایشگاه‌های بین‌المللی، پلتفرم‌های B2B، دفاتر تجاری، یا شرکت‌های برندینگ صادراتی انجام می‌شود.
پس از پیدا کردن مشتری، مذاکره بر سر موارد زیر شروع می‌شود:
قیمت نهایی
شرایط پرداخت
نوع بسته‌بندی
مقدار سفارش
زمان تحویل
روش حمل
نتیجه این مذاکرات معمولاً در قالب یک پیش‌فاکتور (Proforma Invoice) صادر می‌شود.
۴. آماده‌سازی کالا و بسته‌بندی استاندارد صادراتی
یکی از مهم‌ترین مراحل صادرات کالا آماده کردن محصول مطابق استانداردهای کشور مقصد است.
این استانداردها شامل موارد زیر می‌شود:
ویژگی‌های کیفی کالا
نوع بسته‌بندی
درج برچسب و اطلاعات محصول
استفاده از پالت، کارتن و فویل‌های محافظ
بسته‌بندی مناسب باعث جلوگیری از آسیب و افزایش اعتبار برند شما خواهد شد.
۵. دریافت مجوزها و تکمیل مدارک صادراتی
برای صادرات کالا به اسناد و مجوزهای زیر نیاز دارید:
کارت بازرگانی
فاکتور فروش
لیست عدل‌بندی (Packing List)
گواهی استاندارد یا بهداشت (در صورت نیاز)
گواهی مبدأ (CO)
بارنامه (Bill of Lading یا CMR)
اظهارنامه صادراتی
بدون تکمیل صحیح این مدارک، خروج کالا از گمرک امکان‌پذیر نخواهد بود.
۶. اظهار کالا در گمرک و انجام تشریفات گمرکی
در این مرحله کالا به گمرک منتقل شده و فرآیند زیر انجام می‌شود:
ثبت اطلاعات در سامانه EPL
بررسی فیزیکی کالا
ارزیابی ارزش و تعرفه
اخذ مجوزهای لازم
صدور پروانه صادراتی
زمانی که کالا پروانه خروج دریافت کرد، آماده حمل بین‌المللی می‌شود.
۷. انتخاب روش حمل‌ونقل و بارگیری کالا
روش حمل بر اساس نوع کالا و کشور مقصد انتخاب می‌شود:
حمل دریایی → مناسب برای کالاهای حجیم و ارزان
حمل هوایی → مناسب کالاهای سبک و گران‌قیمت
حمل زمینی → مناسب کشورهای همسایه
حمل ریلی → گزینه‌ای اقتصادی برای برخی مسیرها
در این مرحله بارگیری انجام شده و بارنامه صادر می‌شود.
۸. بیمه حمل و پیگیری ارسال تا کشور مقصد
برای جلوگیری از خسارت، بیمه حمل بین‌المللی (Cargo Insurance) بسیار ضروری است.
بیمه جبران خسارت‌های ناشی از:
سرقت
آسیب حمل
آتش‌سوزی
تصادف
را تضمین می‌کند.
پس از ارسال، باید وضعیت محموله از طریق شرکت حمل‌ونقل پیگیری شود.
۹. تحویل کالا به خریدار و تسویه نهایی
آخرین مرحله از مراحل صادرات کالا تحویل محموله طبق شرایط قرارداد (اینکوترمز) و دریافت وجه است.
پس از دریافت کالا، خریدار تسویه انجام می‌دهد و چرخه صادرات کامل می‌شود.
جمع‌بندی
اگر بخواهیم مسیر صادرات را خلاصه کنیم، مراحل صادرات کالا شامل انتخاب محصول، تحلیل بازار، قیمت‌گذاری، یافتن خریدار، آماده‌سازی، دریافت مجوزها، تشریفات گمرکی، حمل‌ونقل و تحویل نهایی است.
رعایت دقیق این مراحل، شانس موفقیت شما در بازارهای جهانی را افزایش می‌دهد و از مشکلات احتمالی جلوگیری می‌کند.
