در سال 2023، ارزش کل صادرات جهانی تنباکو به حدود 55 میلیارد دلار رسید. این بازار در دهه گذشته تغییرات مختلفی را تجربه کرده است؛ برای مثال، در سال 2013 ارزش صادرات جهانی تنباکو 43.34 میلیارد دلار بود که به تدریج تا سال 2022 به بیش از 53 میلیارد دلار رسید. این افزایش نشان‌دهنده رشد مداوم در این صنعت است، با وجود فشارهای ناشی از آگاهی‌های بیشتر در مورد اثرات مضر مصرف تنباکو و قوانین سختگیرانه در برخی از کشورها برای کاهش مصرف داخلی.
آسیا و اقیانوسیه بیشترین سهم را در بازار صادرات تنباکو داشتند و حدود 61 درصد از درآمد کل بازار در سال 2023 را به خود اختصاص دادند. به‌علاوه، مناطق دیگری نیز مانند اروپا و آمریکای لاتین به عنوان بازارهای مهم تنباکو شناخته می‌شوند. به‌طور کلی، تقاضا برای محصولات متنوع تنباکویی، از جمله سیگار، سیگار برگ و سایر محصولات مرتبط، همچنان بالا است و این باعث شده که صادرات تنباکو به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی در کشورهای تولیدکننده باقی بماند.
باید توجه داشت که روند رشد در این بازار با چالش‌های زیادی مواجه است؛ از جمله افزایش استفاده از محصولات جایگزین مانند سیگارهای الکترونیکی و محصولات ویپ، که به دلیل تصور کمتر بودن خطرات آن‌ها، به ویژه در میان جوانان، محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند. با این حال، صنعت تنباکو هنوز هم نقش مهمی در تجارت جهانی دارد.
برترین صادرکنندگان تنباکو در جهان
چین بزرگ‌ترین صادرکننده تنباکو در جهان است که در سال 2023 با ارزش صادراتی حدود 9.17 میلیارد دلار، حدود 16.7 درصد از سهم بازار جهانی را به خود اختصاص داده است. پس از چین، لهستان با صادراتی به ارزش 5.71 میلیارد دلار و آلمان با 3.39 میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند. برزیل، ایتالیا، بلژیک، رومانی، اندونزی، ایالات متحده، و هند نیز از جمله کشورهای بزرگ صادرکننده تنباکو هستند که هر کدام به‌طور قابل توجهی در این بازار فعال‌اند.
لهستان و آلمان به دلیل موقعیت استراتژیک خود در اروپا و روابط تجاری قوی با کشورهای همسایه، توانسته‌اند سهم خود را در بازار جهانی افزایش دهند. برزیل نیز با توجه به مناطق غنی تولید تنباکو و روش‌های پیشرفته کشاورزی، یکی از بازیکنان کلیدی در تجارت جهانی تنباکو به شمار می‌رود.
کشورهایی مانند اندونزی و رومانی نیز به دلیل قیمت‌های مقرون به صرفه و تنوع در محصولات خود، توانسته‌اند جایگاه خود را در این بازار مستحکم کنند. این کشورها با بهره‌گیری از مزایای جغرافیایی و سیاست‌های تجاری مناسب، توانسته‌اند سهم قابل توجهی از صادرات جهانی تنباکو را به خود اختصاص دهند.
صادرات تنباکو از ایران به سایر کشورها
ایران یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان تنباکو در منطقه خاورمیانه است. کشورهای عمده مقصد صادرات تنباکوی ایران شامل امارات متحده عربی، عراق، ترکیه، و افغانستان هستند. حجم و میزان دقیق صادرات تنباکو ایران به این کشورها بستگی به توافقات تجاری و تقاضای بازار دارد، اما به‌طور کلی صادرات این محصول می‌تواند منبع قابل توجهی از درآمد برای ایران باشد.
شهرهایی مانند رشت، آمل، و تنکابن در شمال ایران به دلیل آب و هوای مناسب و زمین‌های حاصلخیز، به تولید تنباکو مشغول‌اند. این مناطق به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب و تخصص در کشت تنباکو، به عنوان مراکز تولید این محصول در ایران شناخته می‌شوند.
سود حاصل از صادرات تنباکو بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله قیمت جهانی تنباکو، هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل، و نیز تعرفه‌های گمرکی در کشور مقصد. با توجه به تنوع محصولات و تقاضای بالای بازارهای منطقه‌ای، صادرات تنباکو می‌تواند برای ایران سودآور باشد، اما چالش‌هایی مانند رقابت با سایر تولیدکنندگان و تغییرات قوانین بین‌المللی نیز وجود دارد.
صادرات تنباکو از ایران به امارات
ایران یکی از تامین‌کنندگان اصلی تنباکو برای امارات متحده عربی است. با توجه به روابط تجاری قوی میان دو کشور و نزدیکی جغرافیایی، صادرات تنباکو به امارات سهم قابل توجهی از صادرات تنباکوی ایران را تشکیل می‌دهد. حجم و ارزش دقیق صادرات سالانه می‌تواند متفاوت باشد، اما به‌طور کلی ایران در سال‌های اخیر به‌طور مداوم تنباکو به امارات صادر کرده است.
انواع مختلفی از تنباکو از ایران به امارات صادر می‌شود، که شامل تنباکوی خام، تنباکوی فرآوری‌شده، و محصولات متنوع دیگری از جمله تنباکوی قلیان می‌باشد. تقاضا برای تنباکوی قلیان به ویژه در امارات متحده عربی بالا است، که این محصول را به یکی از مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران به این کشور تبدیل کرده است.
باید توجه داشت که مقررات تجاری و تعرفه‌های گمرکی می‌تواند بر میزان صادرات تاثیر بگذارد. همچنین، تغییرات در ترجیحات مصرف‌کنندگان و قوانین سختگیرانه‌تر در مورد واردات تنباکو نیز می‌تواند بر تجارت بین دو کشور تاثیرگذار باشد.
